روکش های مصنوعی
روکش های مصنوعی لایه ها و اوراق منفرد یا مرکبی هستند که از موادی نظیر کاغذ ( تزئینی یا غیر تزئینی ) و سایر مواد سنتزی ساخته می شوند، ممکن است به رزینهای مختلف ترموست مانند (ملامین فرمالدهید، فنل فرمالدهید) و یا ترموپلاستیک هایی همچون PVC آغشته شده باشند و یا ممکن است که با انواع لاک های مقاوم در برابر آب و خش و... پوشش داده شده باشند که برای پوشاندن سطوح انواع تخته، MDF، سطوح اوراق فشرده چوبی و… به کار می روند. روکش های مصنوعی موارد زیر را شامل می شوند:
1. ورقهای کاغذی (Paper Foil ): به این روکش ها Finish Foil یا به اصطلاح تجاری لترون هم می گویند. (لترون نام یکی از تولیدکنندگان مشهور این نوع روکش است) این روکش از یک لایه کاغذ معمولاً تزئینی با وزن پایه g/m2140-40 (قبل از آغشته سازی) به صورت ساده یا طرحدار، مات یا براق که معمولا با رزینهای ملامین فرم آلدهید آغشته و خشک شده، تشکیل شده است. از مزایای این روکش تنوع رنگ و نقش، ارزانی و کار آسان با آن است و از معایب آن کلاً میتوان دوام کمتر و مقاومت کمتر نسبت به عوامل خارجی را نام برد.
2. روکش های ترموپلاستیک: این نوع روکش ها، روکش های ساخته شده از مواد گرما نرم ( ترموپلاستیک ) هستند که در اثر گرما تغییر شکل داده و انعطاف بسیار بالایی دارند در سطوحی که دارای اختلاف سطح های عمیق، زیاد و اشکال برجسته و فرورفته با انحناءهای متعدد و مشکل است فقط از روکش های ترموپلاستیک میتوان استفاده کرد. قابلیت انعطاف این نوع روکش از مزیتهای کاربردی آن محسوب میشود و عمدتا شامل روکش Pvc و ورقهای اکریلیک است.
3. لامینت ها: لامینت اصطلاح عمومی است که به گروهی از روکش های مصنوعی شامل انواعCPL، HPL و لامینت فشرده اطلاق میشود این نوع روکش ها یکی از انواع پرکاربرد روکش های مصنوعی خصوصاً در ایران هستند.
4. روکش های ملامینه: روکش های ملامینه یا [5]LMP پرکاربردترین روکش اوراق فشرده چوبی و خصوصاً MDF در جهان و در ایران در بین تمام روکش های چوبی و مصنوعی می باشند. LMP از کاغذهای تزئینی (دکور) آغشته به چسب ملامین فرم آلدهید که خشک شده تشکیل گردیده و به صورت مستقیم بدون نیاز به چسب زنی مجدد روی تخته چسبانده میشود.
انواع روکش های مصنوعی مورد استفاده در صنایع چوب عبارتند از:
نام کامل فرآورده - ویژگی های کاربردی
|
علامت اختصاری
|
نوع روکش
|
Continuous Pressure Laminate
|
CPL
|
روکش ورقه ای پیوسته
|
Low Pressure Laminate
|
LPL
|
روکش ورقه ای تحت فشار پایین
|
High Pressure Laminate
|
HPL
|
روکش ورقه ای تحت فشار بالا
|
Horizontal،General Purpose،Standard
استاندارد، برای مصارف عمومی، سطوح افقی
|
HGS
|
HPL نوع استاندارد
|
Vertical، General Purpose،Standard
استاندارد، برای مصارف عمومی، سطوح عمودی
|
VGS
|
-
|
Vertical، Light-duty،Standard
استاندارد، بادوام، برای سطوح عمودی
|
VLS
|
-
|
Horizontal،Heavy-duty،Standard
استاندارد، کم دوام، برای سطوح افقی
|
HDS
|
- |
Horizontal، General Purpose،Post Forming
فرم پذیر، برای مصارف عمومی، سطوح افقی
|
HGP
|
HPL نوع فرم پذیر
|
Vertical، General Purpose، Post Forming
فرم پذیر، برای مصارف عمومی، سطوح عمودی
|
VGP
|
-
|
Compact،General Purpose،Flame - Retardant
کند سوز، برای مصارف عمومی،بسیار فشرده
|
CGF
|
HPL نوع کند سوز
|
Horizontal،General Purpose، Flame - Retardant
کند سوز، بادوام، برای سطوح افقی
|
HGF
|
-
|
Horizontal،Heavy-duty،Flame - Retardant
کند سوز، بادوام، برای سطوح افقی
|
HDF
|
-
|
Vertical،Heavy-duty،Flame – Retardant
فرم پذیر، برای مصارف عمومی، سطوح عمودی
|
VGF
|
- |
Walk print HPL
|
WP-HPL
|
HPL نوع کفپوشی
|
Compact HPL
|
C-HPL
|
HPL نوع بسیار فشرده
|
Standard Melamine
|
St-ML
|
روکش ملامینه استاندارد
|
Soft Melamine
|
So-ML
|
روکش ملامینه نرم
|
Poly Vinyl Chloride
|
PVC
|
روکش پلی وینیل کلراید
|
Finish foil
|
|
روکش کاغذی
|
Acrylic sheet
|
Ac-V
|
روکش های اکریلیک
|
10 کشور برترتولید کننده روکش های طبیعی در جهان طی سالهای 2000-2004 به ترتیب عبارت بودند از:
1: چین، 2: مالزی، 3: کانادا، 4: نیوزلند، 5: برزیل، 6: کره، 7: ایتالیا، 8: آمریکا، 9: آلمان، 10: فیلیپین
کشورهای آمریکا، کانادا، مالزی، چین، کنیا، نیوزلند، برزیل، آلمان، غنا و گابن جزء10 کشور برتر صادرکننده روکش بودند. نکتۀ قابل توجه صادرات قارۀ اقیانوسیه میباشد که صادرات این قاره در طی 5 سال بیش از 6 برابرشده در حالیکه میزان صادرات در قارۀ آسیا تقریباً نصف شده است. کشورهای چین، آمریکا، کره، کانادا، ایتالیا، مالزی، آلمان، فرانسه، اسپانیا و ژاپن در طی سالهای مذکور جزء بزرگترین وارد کنندگان روکش بودند.
10 کشور بزرگ مصرف کننده روکش های طبیعی در جهان طی سالهای 2000-2004 عبارتند از:
1: چین، 2: کره، 3: آمریکا، 4: ایتالیا، 5: نیوزلند، 6: برزیل، 7: مالزی، 8: فیلیپین، 9: آلمان، 10: هند
بیشترین قیمت روکش های طبیعی مربوط به روکش سرخدار میشود و ملج، گردو، بلوط و کاوازینکو آفریقایی در رده های بعدی قرار دارند قابل ذکر هست که روکش ملج ایرانی بدلیل کیفیت بالای گونه ملج ایرانی دارای قیمتی بالاتر از نوع خارجی میباشد روکش های ALPI نیز که روش تولید آنها هنوز کاملا مشخص نیست و طی چند سال گذشته وارد کشور شدهاند دارای بالاترین قیمت در بین سایر روکش ها می باشند به طوریکه ALPI معرق و ALPI ریشه چندین برابر روکش های دیگر قیمت دارند.
تعداد 10 واحد مهم در زمینه تولید روکش چوبی در کشور فعالیت می نمایند که برخی از آنها علاوه بر تولید روکش چوبی در زمینه های دیگر تولیدی نیز فعال می باشند. جدول ذیل زمینه فعالیت و زمان بهره برداری این واحد ها را نشان میدهد:
واحد تولیدی برتر روکش چوبی در کشور
ردیف
|
نام واحد
|
زمینه فعالیت
|
سال بهره برداری
|
1
|
نکا چوب
|
رو کش چوبی، تخته لایه، پارکت، مصنوعات چوبی، چوب بری، آغشته سازی کاغذ، روکش زنی
|
1356
|
2
|
تولیدی خوانسار روکش
|
رو کش چوبی
|
1372
|
3
|
روکش چوبی فیروزکوه
|
روکش چوبی
|
1370
|
4
|
بابل روکش
|
روکش چوبی، چوب بری
|
1377
|
5
|
راش بینه گرگان
|
روکش چوبی، پارکت، اشباع چوب
|
1383
|
6
|
ایران چوب
|
روکش چوبی، تخته لایه، تخته خرده چوب، روکش مصنوعی نئوپان
|
1349 و 1372
|
7
|
روکش چوبی ایران
|
روکش چوبی، تخته لایه
|
1350
|
8
|
آمل روکش
|
روکش چوبی،تخته لایه،تخته خرده چوب
|
1374
|
9
|
صنایع چوب آریا
|
روکش چوبی، تخته لایه، درب تمام چوب
|
1374
|
10
|
آوند روکش
|
روکش چوبی، چوب بری
|
1374
|
اروپا بزرگترین بازارجهانی روکش زنی است آسیا، اقیانوسیه و آمریکا در رده های بعدی قرار می گیرند. سرآمد بودن اروپا در این بازار بدلیل آن است که در اروپا تخته خرده چوب و تخته MDF بیشتری نسبت به سایر مناطق تولید میشود و قاعدتاً همه این تخته ها باید روکش زنی شوند. آسیا، اقیانوسیه و آمریکا از دیر باز دارای چوبهای جنگلی پهن برگ با کیفیت عالی و قیمت نسبتاً ارزان و مناسب برای کاربردهای دکوراتیو بوده اند. با این حال شرایط در حال تغییر است، دسترسی به چوبهای جنگلی با کیفیت عالی رو به کاهش و قیمت آن هم رو به افزایش است.علاوه بر این در اروپا روند ساخت مبلمان سیر صعودی داشته و این امر باعث افزایش تقاضا برای تخته خرده چوب و تخته MDF روکش دار شده است.
عمده کشورهای صادرکننده روکش های لامینت به ایران در سالهای اخیر عبارتند از:
- هند، امارات، ترکیه، آلمان، ایتالیا و کره
- روکش های pvc بیشتر از تایوان، کره، چین، تایلند، ترکیه و آلمان وارد کشور ما شدهاند.
عمده صادرکنندگان روکش های کاغذی به ایران عبارتند از:
- آلمان، کره، ایتالیا، کانادا، امارات و هلند
- روکش های ملامینه نیز بیشتر از کشورهای آلمان، اسپانیا، ایتالیا، سوریه، ترکیه، کره، لبنان وارد کشور شده است.
از نظر قیمت میتوان روکش ها ی مصنوعی را به ترتیب نزولی به صورت زیر طبقه بندی کرد.
1: لامینت ها 2: روکش های ملامینه 3: روکش های کاغذی 4: روکش های PVC
قیمت انواع مختلف این روکش ها بسته به تعداد لایه های آنها و نوع روکش و رنگ آن بسیار متفاوت است. در سطح جهانی روکش های ملامینه دارای بیشترین استفاده بوده و بعد از آن بترتیب روکش های چوبی، روکش های کاغذی، رنگ، لامینت ها و روکش های ترموپلاستیک قرار دارند.
سهم مصرف انواع روکش ها در جهان
ردیف
|
نوع روکش
|
سهم مصرف به کل
|
1
|
روکش ملامینه
|
33٪
|
2
|
روکش های چوبی
|
27٪
|
3
|
روکش های کاغذی
|
18٪
|
4
|
رنگ
|
9٪
|
5
|
لامینت(HPL)
|
7٪
|
6
|
ترموپلاستیک (PVC)
|
6٪
|
سهم مصرف انواع روکش ها در ایران
ردیف
|
نوع روکش
|
سهم مصرف به کل
|
1
|
روکش های چوبی
|
28٪
|
2
|
روکش ملامینه
|
23٪
|
3
|
لامینت(HPL)
|
20٪
|
4
|
رنگ
|
17٪
|
5
|
ترموپلاستیک (PVC)
|
8٪
|
6
|
روکش های کاغذی
|
4٪
|
در ایران درصد مصرف رنگ، روکش های چوبی و لامینت ها در حال کاهش و درصد مصرف روکش های ملامینه و کاغذی در حال افزایش است.
شرکت های فعال در زمینۀ روکش مصنوعی در ایران
HPL روکش های
|
روکش های کاغذی
|
PVC روکش های
|
روکش های ملامینه
|
ایزوفام
|
روکش های نوین نارون
|
اورامان پارس
|
راهان توان
|
سرزمین سبز تهران
|
ماج نما
|
نماسازان نصر
|
ملامین سازه پویا
|
درخت سبز چوبینه
|
شموشک
|
|
ماج نما
|
ماج نما
|
ایزوفام
|
نگین چوب
|
نگین چوب
|
|
فام عایق
|
|
شرکت های مهم تولید کننده روکش های مصنوعی در جهان
در صنعت روکش اغلب کشورهای اروپایی پیشگام بوده و مخصوصاً کشور آلمان در این زمینه از فعالان عمده محسوب میشود. در اروپا شرکت های فعال در زمینه تولید انواع روکش با پیشینه نزدیک به یک قرن نیز وجود دارند.
- شرکت های مشهور تولیدکننده لامینت جهان: Resipal،Wilsinart،Formica
- شرکت های تولید کاغذهای دکور جهت روکش ملامینه و کاغذی Technocel، Munksgo،Smurfit،Lamigraf،Interprint
- شرکت های مشهور جهان در زمینه تولید و عرضه روکش های ملامینه SGW،DKB،Casco
- شرکت های مشهور تولید کننده روکش های کاغذی: Letron،Surteco
- شرکت های تولیدکننده روکش های ترموپلاستیک یا PVC Kaliko، Alkor، Benecke
روند مصرف جهانی روکش های طبیعی در سال های 2005-1999 تقریباً همیشه رشد داشته است ولی با بیشترشدن استفاده از روکش های مصنوعی بنظرمی رسد این روند مصرف تحت تاثیر قرار بگیرد بطوری که سهم روکش های چوبی از میزان مصرف در سال 1999 فقط 29% بوده است که این میزان در سال2001 به 27% کاهش پیدا کرده است. این موضوع از لحاظ حفظ منابع طبیعی و جنگل ها بسیار مناسب است بخصوص که مواد اولیه مناسب کم و قیمت روکش های طبیعی نیزبالا میباشد ولی از نظر ازبین رفتن این صنعت و تعطیلی واحدهای روکش گیری مناسب نیست
.در سطح جهانی روکش های ملامینه بیشترین و وسیع ترین دامنه مصرف را در بین سایر روکش ها دارند و در مصارف عمومی و تقریباتمامی مصارف روکش کاری سطوح، مورد استفاده قرار می گیرند. به طوری که در حدود 33% از مصرف کل را به خود اختصاص داده اند در ایران نیز این روکش ها با 23% (سهم مصرف به کل ) بیشترین استفاده را دارند. بطورکلی اروپا بزرگترین بازار جهانی روکش زنی است. آسیا، اقیانوسیه و آمریکا در رده های بعدی قراردارند سرآمد بودن اروپا در این بازار به دلیل آن است که در اروپا تخته خرده چوب و تخته MDF بیشتری نسبت به سایر مناطق تولید میشود و قاعدتا ً همۀ این تخته ها باید روکش شوند روکش های کاغذی نیز دارای مصارف عمومی بوده و فقط در سطوحی که انتظار دوام بالایی همچون PVC از آنها نداریم، مورد استفاده قرار می گیرند. ضمن اینکه برای روکش کاری پروفیل ها و سطوح منقوش و ابزارخورده بسیار مناسب هستند. روکش های لامینت نیزجهت مصارف بسیار پردوام کاربرد دارند. اگر چه در سالهای اخیر تعداد زیادی واحدهای روکش گیری تاسیس و راه اندازی گردیده است ولی علیرغم زیاد بودن تعداد واحدها متوجه می شویم تولیدات هم از نظر قیمت و هم از نظر کیفیت توان رقابت با محصولات مشابه خارجی را ندارد و مقدار آن نیز در حد پایینی است به طوری که میزان استفاده از ظرفیت اسمی واحدهای روکش به طور متوسط، 42 درصد میباشد. صنعت روکش در دهه ی گذشته علیرغم نوساناتی که داشته ولی رشد تولید و مصرف در این دهه ملموس است به خصوص با ورود MDF به ایران، استفاده از روکش های مصنوعی نیز رواج پیدا کرد.